Call me by your name / Tamte dni, tamte noce

Uwaga! Spoilery!

Przeczytałam wczoraj wspaniałą książkę, której tytuł możecie kojarzyć z reklamowanego od kilku dni filmu Tamte dni, tamte noce (ang. Call me by your name). Powiedzieć, że była to romantyczna opowieść o miłości, która być może nigdy nie powinna się zdarzyć, byłoby ogromnym niedopowiedzeniem, dlatego wstawiam ten post, by podzielić się z Wami cudownymi wrażeniami, jakie wywołała we mnie ta książka.

Głównym bohaterem jest siedemnastoletni Elio, który wplątuje się w pełną wariacji relację z Oliverem – gościem w jego domu, kolejnym rezydentem, który przygotowuje pracę doktorską. Początkowo myślałam, że bohaterami mogli być w tej opowieści wszyscy, nie miały znaczenia płeć, wiek, wygląd, w zasadzie nic. Ale gdy dotarłam do ostatniego słowa powieści, zdałam sobie sprawę, że to mogło się przydarzyć tylko dwóm mężczyznom – prostym istotom, które jednak są niezwykle inteligentne, ale nie tak skomplikowane emocjonalnie jak kobiety (i nie próbuję tutaj nikogo urazić!). W relacji mężczyzn, nawet jeśli jest ona tylko przyjaźnią, wszystko jest prostsze. Nie ma tego udawania, gry, podejrzeń. Jest za to strach i odrobina niepewności.

Nigdy nie wypowiedzieli tych słów na głos. Nigdy nie złożyli sobie żadnych obietnic. A jednak nie ma wątpliwości, że to, co ich łączyło, nie było tylko wakacyjnym romansem. W momencie, w którym nazywają siebie własnymi imionami, wszystko staje się jasne. Zespolili się w jedność, zanim jeszcze sami zdali sobie z tego sprawę i pozostali tą jednością nawet po rozstaniu. A to słowo na M, choć piękne, nigdy nie zakwitło pomiędzy nimi, jakby było zagrożeniem – jakby w chwili jego wypowiedzenia wszystko, co było z nim związane, mogło zniknąć.

To, co urzekło mnie najbardziej, to że nie była to powieść o gejach. Bo żadnego z nich z pewnością nie można nazwać gejem. Te granice seksualności zostały tu niemal zupełnie zatarte. Są po prostu ludzie, którym podobają się inni ludzie i możliwość obcowania z nimi na różnych płaszczyznach. Są emocje i uczucia, które wylewają się z każdego słowa, każdej frazy, strony w tym toną.

Prawie nie ma tutaj cielesności. Nieliczne opisy ciał czy choćby samego wyglądu są nikłe i bardzo oszczędne, a mimo to – a może właśnie dlatego – powieść przesiąknięta jest erotyzmem. To erotyzm w najczystszej, najniewinniejszej postaci, którego doznaje się nie tylko w scenach seksualnych uniesień, lecz także – przede wszystkim – w opisach natury, gorącego powietrza, ziemi spalonej słońcem, emocji, muzyki i poezji. Mamy tutaj przepiękne opisy odczuć, które może wywołać sztuka, jeśli tylko poświęcić jej wystarczająco dużo czasu. Muzyka i poezja są tutaj flirtem, pobudzającym i dającym nadzieję na więcej.

Powieść jest niezwykle sensualna. Jej czytanie sprawiło, że sama przypomniałam sobie własne miłosne uniesienia, momenty niepewności, smutek i ból rozstania. Kiedy się rozczulałam i smuciłam, to nie dlatego, że przeczytane fragmenty mnie do tego skłoniły, tylko dlatego że te fragmenty wywołały we mnie wspomnienia i emocje, które odczuwałam w tamtych chwilach. To nie są te same sytuacje, w których znajdowali się Elio i Oliver i dlatego autorowi należą się tutaj wyrazy uznania. Jego sposób i styl pisania pozwalają czytelnikowi na powrót do najważniejszych momentów swojego życia i odczucia ich ponownie. To jak „powrót do domu”. Cała książka jest „powrotem do domu”, w którym nazywa nas swoim imieniem.

Polecam Wam gorąco zarówno książkę, jak i film, chociaż, oczywiście, książka jest lepsza, o wiele bardziej emocjonalna i erotyczna. I chociaż film dosyć wiernie oddał wydarzenia opisane w książce, to został w pewien sposób odarty z całej sensualności, jaką niosą słowa.